Onion Export 10 July: महाराष्ट्रासह भारतातील अनेक राज्यांमध्ये कांदा हे प्रमुख पीक आहे. देशात दरवर्षी सुमारे 300 लाख टन कांदा उत्पादन होते, यापैकी 25 लाख टन कांदा निर्यात होतो. मात्र, कांद्याच्या बाजारभावात सातत्याने होणारी चढ-उतार आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील आयात-निर्यातीचे निर्णय यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक फटका बसतो. 2025 मध्येही कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना अशाच संकटाला सामोरे जावे लागण्याची शक्यता आहे. याचे प्रमुख कारण म्हणजे बांगलादेश सरकारने भारतीय कांद्याच्या आयातीवर घातलेले निर्बंध.
बांगलादेशच्या आयातबंदीचा परिणाम
बांगलादेश हा भारतातून कांदा आयात करणारा सर्वात मोठा देश आहे. गेल्या आर्थिक वर्षात (2024-25) भारताने बांगलादेशला 4.80 लाख मेट्रिक टन कांदा निर्यात करून 1724 कोटी रुपयांचे परकीय चलन मिळवले होते. मात्र, यंदा बांगलादेशात स्थानिक कांदा उत्पादनात वाढ झाल्याने तेथील शेतकऱ्यांचे संरक्षण करण्यासाठी गेल्या तीन महिन्यांपासून भारतीय कांद्याच्या आयातीवर बंदी घालण्यात आली आहे. यामुळे भारतातून बांगलादेशला होणारी कांदा निर्यात पूर्णपणे ठप्प झाली आहे. परिणामी, बाजारभाव कोसळले असून, शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान होत आहे.
देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय आव्हाने
बांगलादेशच्या आयातबंदीव्यतिरिक्त, इतर देशांमधील परिस्थितीही शेतकऱ्यांसाठी प्रतिकूल आहे. श्रीलंकेतील आर्थिक संकटामुळे तिथे कांदा निर्यात जवळपास थांबली आहे. दुबईमार्गे काही प्रमाणात निर्यात होत असली, तरी नवीन बाजारपेठा शोधण्यात अपयश आले आहे. त्यातच देशांतर्गत बाजारातही स्पर्धा वाढली आहे. महाराष्ट्राव्यतिरिक्त मध्य प्रदेश, गुजरात, कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांमध्ये कांद्याचे उत्पादन वाढले आहे. ऑगस्टमध्ये दक्षिण भारतातील रब्बी कांदा बाजारात येण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना आणखी कमी भाव मिळण्याची भीती आहे.
साठवणुकीची आशा, पण जोखीमही
कांद्याच्या कमी भावामुळे अनेक शेतकऱ्यांनी आपला कांदा साठवून ठेवला आहे. ऑगस्टनंतर भाव वाढतील, अशी त्यांना आशा आहे. मात्र, कांदा हे नाशवंत पीक असल्याने साठवणुकीत 30-40% नुकसान होण्याची शक्यता आहे. कोल्ड स्टोरेजच्या अपुऱ्या सुविधांमुळे शेतकऱ्यांना कांदा कमी किमतीत विकावा लागतो, अन्यथा त्यात तो खराब होण्याची भीती असते.
नाशिक आणि अहिल्यानगरवर परिणाम
नाशिक जिल्ह्यात दरवर्षी जुलै महिन्यात 22 ते 23 लाख मेट्रिक टन कांदा निर्यात होतो. मात्र, यंदा केवळ 11 लाख मेट्रिक टन कांदा निर्यात झाला आहे. याचा थेट परिणाम नाशिक आणि अहिल्यानगरच्या शेतकऱ्यांवर झाला आहे. बाजारात कांद्याचे भाव 800 ते 1700 रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत घसरले आहेत, जे उत्पादन खर्चापेक्षा कमी आहे. शेतकऱ्यांनी केंद्र सरकारकडे आयात बंदी उठवण्यासाठी आणि निर्यात अनुदान देण्याची मागणी केली आहे, परंतु अद्याप ठोस पावले उचलली गेली नाहीत.
Revenue Law: तलाठी कामात टाळाटाळ करतोय? तुमचे कायदेशीर हक्क आणि तक्रार प्रक्रिया जाणून घ्या
शेतकऱ्यांचे मत
“कांदा साठवणूक करून ठेवला, तरी नुकसान होतं. भाव वाढण्याची वाट पाहिली, तर कांदा खराब होण्याची भीती. बांगलादेशने आयात बंदी उठवली नाही, तर यंदा शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होईल,” असे लासलगावचे कांदा निर्यातदार मनोज जैन यांनी सांगितले.
काय करता येईल?
कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांच्या समस्या सोडवण्यासाठी सरकारने तातडीने पावले उचलण्याची गरज आहे. बांगलादेश सरकारशी चर्चा करून आयात बंदी उठवण्याचा प्रयत्न करावा, तसेच निर्यातीसाठी अनुदान द्यावे, अशी मागणी शेतकरी आणि व्यापारी करत आहेत. याशिवाय, साठवणूक सुविधा वाढवणे आणि नवीन बाजारपेठा शोधणे यावरही भर द्यावा लागेल.
कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांचे भवितव्य बांगलादेशच्या आयात धोरणावर आणि देशांतर्गत बाजार व्यवस्थापनावर अवलंबून आहे. जोपर्यंत ठोस उपाययोजना होत नाहीत, तोपर्यंत शेतकऱ्यांना आर्थिक संकटाचा सामना करावा लागेल.
1 thought on “Onion Export 10 July: कांदा निर्यात: बांगलादेशच्या निर्णयामुळे 2025 मध्ये शेतकऱ्यांना मोठा फटका?”