Market News 14 July: आंतरराष्ट्रीय व्यापार धोरणांमुळे शेती क्षेत्रावर मोठा परिणाम होत असतो. विशेषतः सोयाबीन आणि कापूस यांसारख्या पिकांच्या बाजारभावावर जागतिक पातळीवरील निर्णयांचा थेट प्रभाव पडतो. सध्या अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या व्यापारविषयक धोरणांमुळे जागतिक बाजारपेठेत खळबळ माजली आहे. यापैकी एका निर्णयामुळे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना आर्थिक लाभ मिळण्याची शक्यता आहे. हा नेमका निर्णय काय आहे आणि त्याचा शेतकऱ्यांना कसा फायदा होऊ शकतो, याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
ट्रम्प यांच्या एका निर्णयाने महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना मिळणार फायदा? कसा, जाणून घ्या!
अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांनी ‘रिन्यूएबल फ्युएल स्टँडर्ड 2005’ धोरणाला चालना देत जैवइंधन उत्पादन आणि वापराला प्रोत्साहन देण्याची घोषणा केली आहे. या धोरणानुसार, पेट्रोलियम कंपन्यांना खनिज तेलात जैवइंधन मिसळणे बंधनकारक आहे. अमेरिकेत सोयाबीन, मका, पाम तेल आणि कृषी अवशेषांपासून जैवइंधन तयार केले जाते. आता या धोरणामुळे जैवइंधनाच्या उत्पादनाला गती मिळणार असून, यामुळे सोयाबीन आणि मक्यासारख्या पिकांची मागणी वाढण्याची शक्यता आहे.
जागतिक बाजारपेठेतील मका आणि सोयाबीनची स्थिती
इंटरनॅशनल ग्रेन कॉन्सिलच्या 2023-24 च्या अहवालानुसार, जागतिक मका उत्पादन 123 कोटी टन आहे, यात अमेरिकेचा वाटा 32% आहे. भारताचे मका उत्पादन 343 लाख टन असून, जागतिक उत्पादनात भारताचा वाटा 2.8% आहे. दुसरीकडे, जागतिक सोयाबीन उत्पादन 4207 लाख टन आहे, यात अमेरिकेचा वाटा 28.5% (1188.36 लाख टन) आहे, तर भारताचे उत्पादन 125 लाख टन म्हणजेच 3% आहे. ट्रम्प यांच्या धोरणांमुळे चीनने अमेरिकेतून सोयाबीन आयात बंद केली आहे. जागतिक सोयाबीन उत्पादन चांगले असल्याने सोयाबीन आणि सोयाबीन तेलाच्या किमती घसरल्या आहेत.
Swaraj 855 FE Tractor: जाणून घ्या किंमत, वैशिष्ट्ये आणि तपशील
महाराष्ट्रातील परिस्थिती
भारतात मक्यापासून इथेनॉल निर्मितीला प्रोत्साहन दिले जात आहे. यामुळे विदर्भ आणि मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांना फायदा होत आहे. मक्याची लागवड वाढली असून, इथेनॉल आणि पशुखाद्यासाठी मक्याची मागणी वाढल्याने त्याच्या किमती स्थिर आहेत. मात्र, सोयाबीनच्या बाबतीत परिस्थिती वेगळी आहे. जागतिक उत्पादन वाढल्याने भारतात सोयाबीन स्वस्त दरात उपलब्ध आहे. सोयाबीन रिफायनरींमध्ये गाळप बंद झाले असून, केवळ कच्चे सोयाबीन तेल रिफाइंड करून विकले जात आहे. यामुळे गोदामांमध्ये 60 लाख टनांहून अधिक सोयाबीन साठा पडून आहे. यंदा सोयाबीन लागवडीत घट होण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
ट्रम्प यांच्या निर्णयाचा शेतकऱ्यांना फायदा कसा?
ट्रम्प यांच्या जैवइंधन धोरणामुळे जागतिक बाजारात सोयाबीनच्या मागणीत वाढ होण्याची शक्यता आहे. यामुळे सोयाबीनच्या किमतीत सुधारणा होऊ शकते, ज्याचा थेट फायदा महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशातील शेतकऱ्यांना होऊ शकतो. विशेषतः विदर्भातील सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांना याचा लाभ मिळण्याची अपेक्षा आहे. तथापि, अमेरिकेने भारतावर जीएम सोयाबीन आयातीसाठी दबाव वाढवला आहे. यामुळे स्थानिक सोयाबीनच्या किमतीवर परिणाम होऊ शकतो, अशी चिंता शेतकरी संघटना व्यक्त करत आहेत.
भारतातील आव्हाने
मागील वर्षी केंद्र सरकारने हमीभावाने सोयाबीन खरेदी केली, तरी बाजारात किमती वाढल्या नाहीत. यंदा जागतिक बाजारातील अनिश्चितता आणि साठवणुकीमुळे सोयाबीन उत्पादकांना अडचणी येऊ शकतात. मात्र, जैवइंधनाच्या वाढत्या मागणीमुळे सोयाबीनच्या किमतीत तेजी येण्याचे संकेत आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक दिलासा मिळू शकतो.
ट्रम्प यांच्या जैवइंधन धोरणामुळे महाराष्ट्रातील सोयाबीन उत्पादकांना काही प्रमाणात फायदा होण्याची शक्यता आहे. मात्र, अमेरिकेच्या जीएम सोयाबीन आयातीच्या दबावामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांना नवीन आव्हानांना सामोरे जावे लागू शकते. शेतकऱ्यांनी बाजारातील घडामोडींवर लक्ष ठेवून योग्य नियोजन करणे गरजेचे आहे.
