Ladki Bahin Yojana: महाराष्ट्र सरकारची मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना ही राज्यातील महिलांसाठी लोकप्रिय योजना आहे. या योजनेद्वारे 21 ते 65 वयोगटातील पात्र महिलांना दरमहिन्याला 1,500 रुपये त्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जाते. ही रक्कम महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्यासाठी, आरोग्यासाठी आणि कुटुंबातील त्यांच्या भूमिकेला बळकटी देण्यासाठी दिली जाते. परंतु, मध्यंतरी या योजनेच्या लाभार्थ्यांची छाननी करून अपात्र महिलांना वगळण्याचा निर्णय सरकारने घेतला होता. यावर विरोधी पक्ष आणि समाजातील विविध स्तरांतून टीकाही झाली होती. आता मात्र सरकारने या छाननी प्रक्रियेला तात्पुरता ब्रेक लावला आहे. चला, याबाबत सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
छाननी प्रक्रिया का थांबली?
महाराष्ट्रात येत्या काही काळात स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका होणार आहे , जसे की महापालिका, नगरपालिका, नगरपरिषद, जिल्हा परिषद आणि पंचायत समिती. यामुळे सरकारने लाभार्थ्यांची छाननी प्रक्रिया तात्पुरती थांबवण्याचा निर्णय घेतला आहे. सध्या नोंदणी केलेल्या सर्व महिलांना या योजनेचा लाभ मिळत असून या योजनेत जवळपास 2 कोटी 34 लाख लाभार्थी महिलांची नोंद आहे. या योजनेमुळे राज्याच्या तिजोरीवर दरवर्षी सुमारे 50,000 कोटी रुपये इतका आर्थिक भार पडत आहे.
योजनेतील पात्रता आणि अपात्रतेचे निकष
लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
| निकष | तपशील |
|---|---|
| वय | 21 ते 65 वर्षे |
| रहिवास | महाराष्ट्राचे कायमस्वरूपी रहिवासी |
| उत्पन्न | कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2.5 लाख रुपयांपेक्षा कमी |
| पात्र महिला | विवाहित, विधवा, घटस्फोटित, परित्यक्ता, निराधार किंवा कुटुंबातील एक अविवाहित महिला |
| बँक खाते | आधार लिंक असलेले बँक खाते |
याउलट, खालील निकषांनुसार महिला अपात्र ठरतात:
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2.5 लाख रुपयांपेक्षा जास्त असल्यास.
- कुटुंबातील सदस्य आयकर भरणारा असेल.
- कुटुंबातील कोणी व्यक्ती सरकारी नोकरीत किंवा सरकारी संस्थेत कार्यरत असेल.
- इतर सरकारी योजनांमधून दरमहा 1,500 रुपये किंवा त्यापेक्षा जास्त रक्कम मिळत असल्यास.
चार महिन्यानंतरही मुख्यमंत्र्यांनी आश्वासन पूर्ण न केल्याने स्वाती नागरे यांचे अन्नत्याग…
छाननी प्रक्रियेचे भवितव्य
सरकारने यापूर्वी केंद्रीय अर्थ खात्याकडे लाभार्थ्यांचा डेटा मागवला होता, ज्यामध्ये कुटुंबाचे उत्पन्न 2.5 लाखांपेक्षा जास्त असलेल्या महिलां होत्या. या डेटाच्या आधारे अपात्र महिलांना योजनेतून वगळण्याची प्रक्रिया चालू होती. परंतु, आगामी निवडणुकांमुळे ही प्रक्रिया थांबवण्यात आली आहे. निवडणुका संपल्यानंतर सरकार पुन्हा छाननी प्रक्रिया सुरू करू शकते, अशी शक्यता आहे. त्यामुळे निवडणुकांपर्यंत नोंदणीकृत सर्व महिलांना योजनेचा लाभ मिळेल, परंतु त्यानंतर पात्रता निकषांनुसार पडताळणी होऊ शकते.
Solar Krushi Pump: सौर कृषी पंप खराब झाला? आता घरबसल्या करा तक्रार ‘व’ मिळवा ३ दिवसात समाधान
योजनेचा प्रभाव आणि भवितव्य
माझी लाडकी बहीण योजनेने महाराष्ट्रातील महिलांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवले आहेत. ही योजना 28 जून 2024 रोजी सुरू झाली आणि आतापर्यंत लाखो महिलांना याचा लाभ मिळाला आहे. ऑक्टोबर 2024 पर्यंत 1.12 कोटी अर्ज प्राप्त झाले, त्यापैकी 1.06 कोटी अर्ज मंजूर झाले आहेत. योजनेच्या यशामुळे सरकारने 2025 च्या अर्थसंकल्पात लाभाची रक्कम 1,500 वरून 2,100 रुपये करण्याची घोषणा केली आहे, जी लवकरच लागू होईल.
सध्या लाडकी बहीण योजनेची छाननी प्रक्रिया थांबवण्यात आली आहे, यामुळे नोंदणीकृत सर्व महिलांना निवडणुकीपर्यंत लाभ मिळणार आहे. ही योजना महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वाचा भाग आहे. परंतु, निवडणुका संपल्यानंतर सरकार पुन्हा पडताळणीला सुरुवात करू शकते. त्यामुळे पात्र महिलांनी आपली कागदपत्रे आणि माहिती अद्ययावत ठेवणे गरजेचे आहे.
